मंडळी, आज आपण बघणार आहोत पोस्ट ऑफिसच्या मुदत ठेव (Post Office Time Deposit) योजनेबद्दल संपूर्ण माहिती तसंच नवीन व्याजदर आणि त्यानुसार परतावा किती मिळेल. पोस्ट ऑफिसची मुदत ठेव योजना पोस्टाची एफडी म्हणून सुद्धा ओळखली जाते आणि या योजनेतील गुंतवणुकीवर आयकरात सूटसुद्धा मिळते त्यामुळे ही योजना खूप प्रसिद्ध आहे.
मंडळी, आज आपण बघणार आहोत पोस्ट ऑफिसच्या मुदत ठेव (Post Office Time Deposit) योजनेबद्दल संपूर्ण माहिती तसंच नवीन व्याजदर आणि त्यानुसार परतावा किती मिळेल. पोस्ट ऑफिसची मुदत ठेव योजना पोस्टाची एफडी म्हणून सुद्धा ओळखली जाते आणि या योजनेतील गुंतवणुकीवर आयकरात सूटसुद्धा मिळते त्यामुळे ही योजना खूप प्रसिद्ध आहे.
Table of Contents
पोस्ट ऑफिसच्या मुदत ठेवीसाठी पात्रता (Eligibility for Post Office Time Deposit)
- या योजनेत कुठलाही भारतीय नागरिक म्हणजे भारतात राहणारा नागरिक खातं उघडू शकतो. अनिवासी भारतीय म्हणजे नागरिकत्व भारताच पण नोकरी, व्यवसाय अशा काही कारणांमुळं भारताबाहेर राहतात ते या योजनेत खातं उघडू शकत नाहीत.
- यात वयाची कुठलीही अट नाही. फक्त अल्पवयीन व्यक्तीसाठी एका कायदेशीर पालकाची आवश्यकता असते. पण १० वर्षे पूर्ण झालेली मुलं/मुली या योजनेत स्वतःच खातं उघडू आणि चालवू सुद्धा शकतात.
- संयुक्त खात असेल तर ते जास्तीत जास्त तीन व्यक्तींचं असू शकतं.
पोस्ट ऑफिसच्या मुदत ठेवींचे नियम (Rules for Post Office Time Deposit)
- या योजनेत ठेवींच्या मुदतीचे ४ पर्याय उपलब्ध आहेत - १ वर्ष, २ वर्ष, ३ वर्ष, ५ वर्ष, ज्यामध्ये आपण कमीत कमी ठेव रु. १००० गुंतवणूक करू शकतो आणि १०० रु च्या पटीत ठेवीची रक्कम वाढवू शकतो. उदा. ११००, १२००, १५०० अशा प्रकारे रक्कम आपण गुंतवू शकतो. पण १२५०, ११३९ अशा रकमा चालत नाहीत. थोडक्यात ज्या संख्येला १०० नि पूर्ण भाग जातो अशी कुठलीही रक्कम गुंतवणूकीसाठी चालते.
- या योजनेत व्याजाची आकडेमोड तिमाही चक्रवाढ पद्धतीने होते आणि व्याजाची रक्कम आपल्याला प्रत्येक वर्षाच्या शेवटी मिळते. पण ही व्याजाची रक्कम जी आपल्याला दर वर्षाच्या शेवटी मिळते ती काढून घेण्याची जबाबदारी मात्र आपली असते. त्यामुळं ती आपण काढून घेतली नाही तर त्यावर कुठलंही अतिरिक्त व्याज मिळत नाही. ती रक्कम पोस्टाकडे तशीच पडून राहते.
- त्याला एक पर्याय असा कि एक अर्ज सादर करून दरवर्षी मिळणाऱ्या व्याजाची रक्कम खातेधारकाच्या बचत खात्यात जमा केले जाऊ शकते. पण त्यासाठी तुमचं बचत खात पण असावं लागतं.
- जर तुम्ही ठेवीची मुदत ५ वर्षांची घेतली तर गुंतवणुकीच्या रकमेवर आयकर कलम ८०सी अंतर्गत आयकरात सूट मिळते. पण ही सूट फक्त गुंतवणुकीच्या रकमेवर मिळते दर वर्षी मिळणाऱ्या व्याजावर आयकरात सूट मिळत नाही.
पोस्ट ऑफिसच्या मुदत ठेवींच्या मुदतपूर्तीनंतर (Maturity of Post Office Time Deposit)
- खाते उघडण्याच्या तारखेपासून १ वर्ष, २ वर्षे, ३ वर्षे किंवा ५ वर्षानंतर थोडक्यात ठेवीची मुदत जशी घेतली असेल ती संपल्यानंतर ज्या पोस्ट ऑफिसच्या शाखेत तुमचं खातं असेल तिथं पासबुकासह अर्ज करून खाते बंद केले जाऊ शकते आणि खातेदाराला ठेवींचे पैसे परत मिळतात
- तसंच ठेवीदाराला खात्यावर मुदतवाढ हवी असेल तर ती घेता येईल.
पोस्ट ऑफिसच्या मुदत ठेवींच्या मुदतवाढीविषयी (Extension of Post Office Time Deposit Extension)
- या योजनेत मुदत पूर्ण झाल्यानंतर ठेवीदार खाते आणखी तेवढ्याच कालावधीसाठी वाढवू शकतो ज्या कालावधीसाठी खाते सुरुवातीला उघडले होते. उदा. १ वर्षाच्या ठेवींसाठी १ वर्षाचा कालावधी वाढवता येतो. २ वर्षाच्या ठेवींसाठी २ वर्षाचा कालावधी वाढवता येतो.
-
या योजनेत मुदतवाढ करण्यासाठी ठेवीदाराला पोस्ट ऑफिसला काही महिने आधी सूचना द्यावी लागते.
उदा.
१ वर्षाची ठेव असेल तर मुदत संपण्यापूर्वी ६ महिन्यांच्या आत कळवावे लागतं.
२ वर्षाची ठेव असेल तर मुदत संपण्यापूर्वी १२ महिन्यांच्या आत कळवावे लागतं.
३/५ वर्षाची ठेव असेल तर मुदत संपण्यापूर्वी १८ महिन्यांच्या आत कळवावे लागतं. - तसंच, खात उघडतानासुद्धा ठेवीदार मुदत वाढवण्याची विनंती अर्जाद्वारे करू शकतो.म्हणजे जेव्हा तुम्ही खातं उघडाल तेव्हाच मुदत वाढवण्यासाठीचा अर्ज देऊन टाकायचा.
- खात्याची मुदत वाढवण्यासाठी अर्ज आणि पासबुक असं दोन्ही ज्या पोस्टाच्या शाखेत तुमचं खातं असेल तिथं नेऊन द्यायचं.
- मुदत वाढवलेल्या कालावधीसाठी त्यावेळी मुदत ठेव योजनेवर जो चालू व्याजदर असेल लागू होईल. म्हणजे मुदत ठेव योजनेचा व्याजदर बदलला असेल तर बदललेला किंवा जुना असेल तर जुनाच व्याजदर मिळेल.
पोस्ट ऑफिसच्या मुदत ठेवींच्या मुदत पूर्ण होण्याआधी खातं बंद करणे (Premature Withdrawal of Post Office Time Deposit Extension)
- खातं उघडल्याच्या तारखेपासून ६ महिने पूर्ण होईपर्यंत बंद करता येणार नाही.
- खात ६ महिन्यांनंतर पण १ वर्ष पूर्ण होण्याआधी बंद केल तर त्याला पोस्ट ऑफिसच्या बचत खात्याचा व्याज दर लागू होईल.
-
जर २/३/५ वर्षाच मुदत ठेव खात असेल आणि ते १ वर्षानंतर पण मुदतीपूर्वी बंद झाले, तर पूर्ण झालेल्या वर्षांसाठी मुदत ठेविच्या व्याज दरापेक्षा २% कमी दराने व्याजदर लागू होईल आणि एका वर्षापेक्षा कमी कालावधीसाठी बचत खात्याचा व्याजदर लागू होतील.
उदा. २ वर्षांची मुदत ठेव असेल ज्यावर ७% व्याजदर असेल. अशी ठेव १ वर्ष आणि ३ महिने झाल्यावर बंद केली तर पहिल्या एक वर्षांसाठी त्या ठेवीवर चालू व्याजदरापेक्षा २% कमी दराने म्हणजे ५% व्याजदर लागू होईल. तसेच उरलेल्या ३ महिन्यांसाठी पोस्ट ऑफिसच्या बचत खात्याचा व्याजदर म्हणजे लागू होईल. - पोस्ट ऑफिस मुदत ठेव खात मुदतीपूर्वी बंद करायचं असेल तर ज्या पोस्ट ऑफिसच्या शाखेमध्ये तुमचं खातं असेल तिथं पासबुकाबरोबर अर्ज देऊन ते बंद करता येईल.
पोस्ट ऑफिस मुदत ठेव खात्याचे तारण (Pledging of Post Office Time Deposit)
मंडळी, पोस्ट ऑफिस मुदत ठेव खात तारण ठेऊन त्यावर कर्ज सुद्धा काढता येत. पण त्यासाठी काही नियम आहेत.
ज्या व्यक्ती किंवा संस्थेकडे ठेव तारण ठेवायची असेल त्याची यासाठी संमती असल्याचं पत्रं मिळवावं लागेल आणि ते पत्रं एका अर्जासोबत तुमचं खात असलेल्या पोस्ट ऑफिसमध्ये सादर करावं लागेल.
तसंच, ही ठेव फक्त खालील व्यक्ती किंवा संस्थांकडेच तारण ठेवता येईल किंवा तारणधारकाच्या नावे हस्तांतरित करता येईल.
यामध्ये
भारताचे राष्ट्रपती/राज्याचे राज्यपाल.
रिझर्व बँक / शेड्युल्ड बँक / सहकारी संस्था / सहकारी बँक.
सार्वजनिक/खाजगी/सरकारी कंपनी/स्थानिक प्राधिकरण.
गृहनिर्माण वित्त कंपनी.
या व्यक्ती किंवा संस्थांकडेच ठेव तारण ठेवता येईल किंवा तारणधारकाच्या नावे हस्तांतरित करता येईल.
पोस्ट ऑफिस टाइम डिपॉझिटवर मृत्यू लाभ (Death Benefit on Post Office Time Deposit)
मंडळी, या योजनेतील खातेदाराचा म्हणजे एकल खात्यातील खातेदाराचा किंवा संयुक्त खात्यातील सर्व खातेदारांचा मुदतीपूर्वी मृत्यू झाला तर खात्यातील रक्कम नॉमिनी / कायदेशीर वारसाला मिळेल.
मात्र त्यासाठी संबंधित नॉमिनी / कायदेशीर वारसाला पोस्ट ऑफिस मध्ये पासबुक आणि अर्ज सादर करावा लागेल. त्यानंतर पोस्टाची जी काही प्रक्रिया असते ती झाल्यावर नॉमिनी / कायदेशीर वारसाला खात्यावर जमा असलेली रक्कम परत मिळेल.
पोस्ट ऑफिस मुदत ठेवींवरील व्याज दर । Post Office Time Deposit Interest Rate
मंडळी, या योजनेतील १ आणि २ वर्षाच्या मुदतीसाठी व्याजदर १ जुलै २०२३ पासून वाढले आहेत.
आता आपण बघूया नवीन व्याजदराप्रमाणे आपल्याला किती परतावा मिळेल.
सर्वप्रथम आपण एक वर्षासाठीचा परतावा बघूया.
या योजनेत एक वर्षासाठी व्याजदर ६.९% आहे.
आता आपण दोन वर्षासाठीचा परतावा बघूया.
या योजनेत दोन वर्षासाठी व्याजदर ७% आहे.
आता आपण तीन वर्षासाठीचा परतावा बघूया.
या योजनेत तीन वर्षासाठीसुद्धा व्याजदर ७% च आहे.
आता आपण पाच वर्षासाठीचा परतावा बघूया.
या योजनेत पाच वर्षासाठी व्याजदर ७.५% आहे.
पोस्ट ऑफिस मुदत ठेवींवर आयकरात सूट । Tax Benefit on Post Office Time Deposit
मगाशी सांगितल्याप्रमाणे जर तुम्ही ५ वर्षाची मुदत घेतली तर ठेवीच्या रकमेवर आयकर कलम ८०सी अंतर्गत सवलत मिळेल. पण ५ वर्षांची मुदत असली तरी व्याज करपात्र असेल त्यावर कोणतीही सूट मिळणार नाही. तसंच १ ते ३ वर्ष मुदतीसाठी आयकरात कुठलीही सवलत मिळत नाही.
पोस्ट ऑफिस मुदत ठेव कागदपत्रं । Post Office Time Deposit Documents
या योजनेत खात उघडण्यासाठी तुम्हाला
खात उघडण्यासाठीचा अर्ज
ओळखपत्र म्हणून आधार कार्ड, पॅन कार्ड, ड्रायविंग लायसन्स इत्यादी चालेल
पत्त्याचा पुरावा म्हणून वीजबिल, आधार कार्ड, पासपोर्ट चालेल
अल्पवयीन व्यक्तीसाठी वयाचा पुरावा म्हणून जन्मदाखला चालेल आणि त्यांच्या कायदेशीर पालकांसाठी ओळखपत्र आणि पत्त्याचा पुरावा म्हणून आत्ता सांगितलेली कागदपत्र द्यावी लागतील.
तर मंडळी, ही होती पोस्ट ऑफिसच्या मुदत ठेव योजनेची (Post Office Time Deposit) आणि वाढलेल्या व्याजदराची (Post Office Time Deposit Interest Rate) माहिती.
पोस्ट ऑफिस गावोगावी असतात. त्यामुळे या योजना आपल्याला सहज उपलब्ध होतात आणि पोस्ट ऑफिसच्या योजनांना भारत सरकारची हमी असते. त्यामुळे पैसे बुडायची भीती तर नाहीच पण खात्रीशीर आणि चांगला परतावा मिळायची हमीदेखील असते. तेव्हा या योजनेचा विचार आपण नक्की करू शकता. धन्यवाद.
