Save TDS on FD interest - मंडळी, आपल्याला हे माहिती असेल कि आपण बँकेत मुदत ठेव किंवा एफडी करतो त्याच्या व्याजावर बँक टीडीएस कापून घेते. ही टीडीएसची रक्कम बँक आयकर खात्याकडे सुपूर्द करते म्हणजे आयकर खात्याकडे जमा करते आणि जोपर्यंत आपण आयकर रिटर्न भरत नाही तोपर्यंत ती टीडीएस ची रक्कम आयकर खात्याकडेच पडून राहते. तिचा आपल्याला काहीही उपयोग होत नाही.
अर्थात हे सगळं तेव्हा होत जेव्हा आपलं उत्पन्न करपात्र नसतं. जर आपलं उत्पन्न करपात्र असेल म्हणजे आपल्या उत्पन्नावर आपल्याला आयकर भरावा लागत असेल तर मात्र ही टीडीएस ची रक्कम आपल्याला परत मिळत नाही कारण ती रक्कम आपण भरतो त्या आयकरात समाविष्ट केली जाते.
पण मंडळी असं काहीतरी झालं तर कि बँकेने टीडीएस कापलाच नाही? किंवा आपण असं काहीतरी केलं कि बँक टीडीएस कापूच शकणार नाही तर?
आज आपण बघणार आहोत अशाच काही सोप्या ट्रिकस ज्या आपल्या एफडीच्या व्याजावर कापला जाणारा टीडीएस वाचवतील.
मंडळी या ट्रिकस बघण्याआधी आपण बघूया टीडीएस म्हणजे काय आणि तो का कापला जातो म्हणजे मग या टीडीएस वाचवण्याच्या ट्रिकस कशा वापरायच्या ते आपल्याला नीट कळेल.
Table of Contents
टीडीएस म्हणजे काय? (What is TDS on FD interest?)
टीडीएस म्हणजे एक प्रकारचा आगाऊ कर किंवा ऍडव्हान्स टॅक्स असतो जो आरबीआय म्हणजे रिझर्व्ह बँकेच्या नियमानुसार प्रत्येक बँक विविध प्रकारच्या ठेवींवर मिळणाऱ्या व्याजावर आकारते. थोडक्यात, ठेवींवर मिळणाऱ्या व्याजाची रक्कम एका ठराविक मर्यादेपेक्षा जास्त असेल तर व्याजाच्या रकमेवर १०% रक्कम आगाऊ कर म्हणून कापली जाते त्याला टीडीएस म्हणतात.
टीडीएस का कापला जातो (Why is TDS on FD interest deducted?)
रिझर्व बँकेच्या नियमानुसार, जर १. एकाच बँकेत असलेल्या ठेवीवरील व्याजाची रक्कम एका आर्थिक वर्षात म्हणजे १ एप्रिल ते पुढील वर्षातल्या ३१ मार्च पर्यंत सामान्य करदात्यांसाठी म्हणजे ६० वर्षांपेक्षा कमी वय असलेल्या व्यक्तींसाठी ४० हजार रुपयांपेक्षा जास्त झाली आणि जेष्ठ नागरिकांसाठी म्हणजे ज्यांच्या वयाची ६० वर्षे पूर्ण झाली आहेत त्यांच्यासाठी ही व्याजाची रक्कम ५० हजार पेक्षा जास्त झाली तर १०% टीडीएस कापला जातो.
मात्र जर ठेवीदारांनी पॅन नंबर दिला नसेल तर मात्र टीडीएस २०% कापला जातो.
म्हणजे जर सामान्य ठेवीदाराला एका बँकेत असलेल्या ठेवींवर ५० हजार रुपये व्याज एका आर्थिक वर्षात मिळालं तर ते ४० हजार पेक्षा जास्त आहे. म्हणजे या व्याजाच्या रकमेवर बँक १०% म्हणजे ५००० रुपये टीडीएस कापून घेईल आणि ४५ हजार रुपये व्याज म्हणून परत देईल.
पण ठेवीदार जेष्ठ नागरिक असेल तर त्याच व्याजाच्या रकमेवर टीडीएस कापला जाणार नाही कारण जेष्ठ नागरिकांसाठी टीडीएस कपातीची मर्यादा एका आर्थिक वर्षात ५० हजार रुपये आहे.
मात्र जर ठेवीदारांनी पॅन नंबर दिला नसेल तर ही टीडीएस ची रक्कम २०% म्हणजे सामान्य ठेवीदारांसाठी १० हजार एवढी कापली जाईल आणि ४० हजार रुपये व्याज म्हणून परत दिले जातील.
मात्र जेष्ठ नागरिकांना टीडीएस कपात लागू होणार नाही कारण व्याजाची रक्कम ५० हजार आहे जी रिझर्व बँकेने दिलेल्या मर्यादेएवढीच आहे.
आता हाच नियम वापरून आपल्याला आपल्या ठेवीवरील व्याजावर होणारी टीडीएस कपात कशी टाळायची हे बघायच आहे.
टीडीएस कपात कशी टाळायची? (How to Save TDS on FD interest?)
-
फॉर्म १५ जी किंवा १५ एच भरणे.
जर ठेवीदारांच वार्षिक उत्पन्न करपात्र नसेल म्हणजे ६० वर्षांखालील व्यक्तींसाठी अडीच लाखांपर्यंत, ६० ते ८० या दरम्यान वय असलेल्यांसाठी तीन लाखांपर्यंत आणि ८० वर्षांपुढील व्यक्तींसाठी ५ लाखांपर्यंत उत्पन्न असेल तर अशा व्यक्ती ठेवींवरील टीडीएस कपात टाळण्यासाठी फॉर्म १५ जी किंवा १५ एच भरू शकतात. जर ठेवीदारांच वय ६० पेक्षा कमी असेल तर त्यांना १५ जी हा फॉर्म भरावा लागेल आणि ६० वर्षांपुढील ठेवीदारांना १५ एच हा फॉर्म भरावा लागेल. -
एफडी वेगवेगळ्या बँकामध्ये कराव्यात.
कदाचित ही पद्धत सुद्धा बऱ्याच जणांना माहिती असेल. इथे मी एका बँकेत सगळ्या एफडी न करणे असा उल्लेख केला कारण रिझर्व बँकेच्या नियमानुसार एकाच बँकेत मग वेगवेगळ्या ब्रॅंचेस मध्ये जरी आपण एफडी केल्या तरी त्या सगळ्या एफडीनवर मिळणाऱ्या व्याजाची रक्कम एका व्यक्तीसाठी धरली जाते आणि मगाशी सांगितलेल्या ठराविक मर्यादेपेक्षा म्हणजे सामान्य नागरिकांसाठी ४० हजारपेक्षा जास्त आणि जेष्ठ नागरिकांसाठी ५० हजारपेक्षा जास्त अशी ही एकूण व्याजाची रक्कम झाली तर त्यावर टीडीएस कापला जातो. म्हणून एकाच बँकेत एफडी न करता वेगवेगळ्या बँकांमध्ये एफडी कराव्यात. आणि ही काळजी घ्यावी कि प्रत्येक बँकेत तेवढीच रक्कम एफडीमध्ये ठेवावी ज्याचं व्याज रिझर्व्ह बँकेने दिलेल्या मर्यादेपेक्षा जास्त होणार नाही. -
आर्थिक वर्षाच्या मधेच एफडी करावी
मंडळी, रिझर्व बँकेच्या नियमानुसार एका आर्थिक वर्षात मिळालेल्या व्याजाची रक्कम ठराविक मर्यादेपेक्षा जास्त असेल तर टीडीएस कापला जातो. पण आपण कमी कालावधी साठी म्हणजे एका वर्षासाठी एफडी करणार असू तर आपण हा पर्याय वापरू शकतो. यामध्ये आर्थिक वर्षाच्या मध्यात म्हणजे साधारणपणे सप्टेंबर किंवा ऑक्टोबर महिन्यात एफडी केली आणि तिची मुदत एक वर्षाची किंवा १५ महिन्याची ठेवली तर ती मुदत दोन आर्थिक वर्षात विभागली जाईल आणि त्यामुळे व्याजाची रक्कम सुद्धा दोन आर्थिक वर्षात विभागली जाईल. त्यामुळे त्यामुळे टीडीएस कपात टळेल. मात्र इथे सुद्धा आपल्याला ही काळजी घ्यावी लागेल कि विभागून मिळणारी व्याजाची रक्कम रिझर्व बँकेच्या नियमापेक्षा जास्त होणार नाही. -
अजून एक पर्याय म्हणजे एक खात स्वतः च्या नावावर सुरु करायचं आणि दुसरं खात HUF म्हणजे हिंदू अनडीव्हायडेड फॅमिली किंवा हिंदू अविभक्त कुटुंब म्हणून काढायचं आणि या दोन खात्यांवर वेगवेगळ्या एफडी सुरु करायच्या. ही दोन वेगळी खाती धरली जातात त्यामुळे त्यांचं व्याजही विभागलं जात आणि जर टीडीएस ची रक्कम मर्यादेत राहिली म्हणजे ४० हजार किंवा त्यापेक्षा कमी असली तर व्याजाच्या रकमेवर होणारी टीडीएस ची कपात टाळता येऊ शकते.
फक्त आपल्याला हे बघावं लागेल कि आपण ज्या बँकेत हा पर्याय वापरणार असाल तिथे HUF साठी बचत किंवा मुदत ठेव खात म्हणजे एफडीचं उघडता येत का? किंवा हे ज्या बँकेत करता येत असेल तिथेच हा पर्याय वापरून बघायचा.
तर मंडळी आज आपण बघितलं कि आपण एफडीवर मिळणाऱ्या व्याजावरील टीडीएस कपात कशी टाळू शकतो (How To Save TDS on FD interest)?
पण समजा काही कारणांनी आपल्या एफडीवर टीडीएस कपात झाली तर मात्र आपल्याला आयकर रिटर्न भरावा लागतो कारण त्याशिवाय ही टीडीएस ची रक्कम जी आयकर खात्याकडे गेलेली असते ती आपल्याला मिळत नाही. त्यामुळे आत्ता आपण बघितलेले टीडीएस कपात टाळण्यासाठीचे तीन पर्याय आपण पुन्हा एकदा नीट समजून घ्या आणि त्यांचा नक्की उपयोग करून बघा. धन्यवाद.
